सर्लाही–हिन्दुहरुको दोस्रो ठुलो पर्ब दिपावली र छठको पुर्व संध्यामा सिमापारीका भारतिय बजारहरु नेपाली उपभोक्ताहरुले भरिभराउ भएका छन् ।
नेपाल–भारत सिमा सगै जोडिएका दर्जनौ भारतिय बजारहरु यतिबेला गुल्जार बनेका छन् । मधेशको ठाउँमा बिषेश महत्वका साथ मनाईने दिवाली (दिपावली) र छठको सरसामान किन्ने नेपाली उपभोक्ताले बजार भरिएका छन् । अन्य समयमा सामान्य किन मेल हुन समेत धौधौ हुने ति बजारहरु झट्ट हेर्दा नेपालका उपभोक्ताका लागि नै लाग्ने गरेका जस्ता देखिन्छन् ।
अहिले सिमा क्षेत्रका ग्रामिण सडकहरुमा छिमेकी देश भारका विभिन्न बजारहरुबाट सयौँको संख्यामा सामान किनेर फर्कदै गरेका उपभोक्ताको भिड देखिने गरेका छन् । बाटो तथा खेतको आलिको बाटोमा समेत लामा–लामा लाईन लागेर टाउँमा पवनी(चाड)का सामान बोकेर नेपाल छिर्नेको लर्को देखिने गरेको छ । झट्ट हेर्दा यि दृश्य अचम्म लाग्दो भएपनि, यसक्षेत्रको लागि नौँलो भने हैन् ।
यसरी चार्ड पर्वको समय वा अन्य समयमा समेत सिमा सगैँ जोडिएर रहेका छिमेकी देश भारतिय बजारमा गएर किनमेल गर्नु नियमित प्रकृया हो, भन्दा अत्तियूक्ति नहोला । यसरी भारतिय बजारमा गएर किनमेल गर्नु बाध्यता र रहर दुवै बनेको छ । धेरैको यसरी भारतिय बजारमा गएर किनमेल गर्नु बाध्यता समेत बनेको छ । नेपाल तर्फ नजिकै बजार नहुनु र सडकको दुरा अवस्थाका कारण केही किलोमिटर पार गर्न घण्टौ लाग्ने गर्छ ।
अर्को तर्फ छिमेकी देश भारतका बजारमा दैनिक उपभोग्य सरसामान सस्तोमा पाहिने अधिकांशको बुझाई छ । यसले गर्दा पनि सिमाक्षेत्रका नेपालीहरुले भारतिय बजारलाई महत्व दिने गरेका छन् । लामो समय कोरोना लकडाउनका कारण सिमा बन्दा हुदा सबभन्दा धेरै आफुहरुले दुख पाएको सिमाक्षेत्रका स्थानीयको गुनासो छ । सोही समयमा भारतिय बजारका केही ब्यवसायी पलाएन समेत बने । यस अर्थमा समेत सिमाक्षेत्रका भारतिय बजार नेपाली उपभोक्ताले थेगिरहेका छन् ।
यसरी चाडपर्वको समयमा सिमापारीका भारतिय बजारहरु गुल्जार भईरहदा नेपाल तर्फ भने सुनसान जस्तै बनेको छ । नेपाल तर्फका ब्यापारी राम स्वगारथ दाशले पान मसला बाहेक केही बेच्न नसकेको बताए । ‘कती त पान समेत भारतनै पुगेर खान्छन् ।’ उन्ले भने, ‘अनी अनेक कुरा गरेर यहाँ आएर थुक्छन् ।’ भारतिय बजारमा नेपालीले सोचेजस्तो सस्तो सामान नपाईने उन्को कथन थियो ।
सस्तोको नाममा कयैन पटक भारतीय बजारमा आफु ठगिएको उनले सुनाए । ‘पैसा तलमाथि भएकोले केही सस्तो जस्तो लागेपनि उनीहरुले पनि विभिन्न सामानमा थपेर बराबरी बनाई दिन्छन् । सस्तो पाहिने आसमा धेरै पटक हामी ठगिएका छौ ।’ उन्ले सुनाए, ‘अरुको देश अरुकै कानुन के गर्नु ? यसै ठगिएर फर्कनु परेको छ ।’
मधेशको ठुला–ठुला हाकँ दिने नेताहरु समेत बिहान मर्निङ वाक भारत तिरै गएर उतैबाट एक झोला तरकारी बोकेर आउने गरेका अर्का स्थनीय हरिकृष्ण मण्डलले बताए । स्थानीय ब्यापार कसरी बड्छ ? यहाँका नागरिकले नेपालमा कमाएको पैसा नेपालमा कसरी खर्च गर्छन् भन्ने कहिले नसोचेका स्थानीय शिक्षक समेत रहेका अमरेन्द्र सिंहले बताए ।
मधेश आन्दोलन पनि खस्किएको सिमाक्षेत्र तथा जिल्लाका कोर मधेशमा रहेका बजारको ब्यापार अझै उठ्न नसकेको स्थानीय ब्यापारीहरुको भनाई छ । त्यस पछि लामो समय कोरोना लकडाउनको समयमा सिमा सिल रहेको अवस्थामा स्थानीय बजार केही चलायमान भएका थिए । त्यस पछि फेरी सिमा सुचारु भएपछि अवस्था उस्तै भएको स्थानीय ब्यापारीहरुको भनाई छ ।
यस क्षेत्रमा पछिल्ले केही बर्ष यता नयाँ ब्यवसाय वा उद्योगी, ब्यापारी थपिनुको सट्टा पुराना ब्यापारी तथा ब्यवसायीहरु पलाएन भईरहेका छन् । तर, यही बजार क्षेत्र सगँ जोडिएका सिमाक्षेत्रका भारतिय बजार बसविट्टा, मेजरगंज, मुरट्टा फेनहरा, कनौली र सोनवर्सा लगाएतका आधा दर्जन बजार गुल्जार बनिरहेका छन् । ति बजारहरुमा नेपाली उपभोक्ताहरुको थेगिनसक्नु भिडभाड बडेको छ ।–नयाँ पत्रिका
